در دنیای بیزینس سال 2021، به دست آوردن جایگاه و حفظ و دوام در آن، و البته از طرفی رشد و پیشرفت و ارتقای این جایگاه، میتواند بسیار چالش برانگیز باشد. با حضور هزاران رقیب و هزاران کسب و کار دیگر که هر کدام استراتژی و اهداف خاص خود را دارند، شاید اصلا ماندن در این دنیای پیچیده، امری غیرممکن به نظر برسد؛ ولی هرچند که این موضوع میتواند طاقتفرسا باشد، اما هیچگاه غیرممکن نیست. امروزه محکم کردن جای پای خود در دنیای کسب و کار، به هیچ عنوان تنهایی و یکتنه ممکن نخواهد بود؛ بلکه در این راه، باید دانش و علم افراد متخصص را به کار گرفت، باید گروهی را از افراد مجرب و مطلع، گرد هم آورد و از مدیریت و راهنمایی آنان استفاده کرد. طبیعی است که برای رسیدن موفقیت، تلاش فردی به تنهایی کافی نخواهد بود و اگر هم سرانجام دستاوردی محقق شود، اثر معجره و شانس خواهد بود. در این میان، از افرادی که باید نهایت استفاده را آنان برد، میتوانیم مشاور کسب و کار را نام ببریم.
محتویات این مقاله
این دسته از افراد، با علم و آگاهی و دانشی که دارند، نقش مهمی در کسی و کار ما ایفا خواهند کرد. این افراد میتوانند با بررسی نقاط ضعف و قدرت و شناخت اهداف ما، بهترین راهکارها را ارائه دهند و در مسیر موفقیت، از صفر تا صد همراه ما باشند.
در این مقاله از «وبسایت آموزشی افشین فاتح» قصد داریم ببینیم که اصلا مشاور کسب و کار کیست، چه وظایفی بر عهده دارد، چه ویژگیهایی دارد و اصلا فرق آن با بیزینس کوچ و نقش آن در بیزینس کوچینگ چیست؛ پس با ما همراه باشید.
دوره های رایگان دکتر افشین فاتح
مشاور کسب و کار کیست؟
مشاور کسب و کار (Business Adviser) یا همان مشاور تجاری (Business Consultant) که همه در یک معنا و با یک مفهوم به کار میروند، یکی از مهمترین ردیفهای شغلی در هر سازمان و در کسب و کاری به شمار میرود.
این ردیف شغلی را میتوان اینطور تعریف کرد:
مشاور کسب و کار کسی است که درباره کسب و کار شما، نظرات تخصصی و کارشناسانه میدهد، کسب و کار شما را تجزیه و تحلیل میکند و برای هر رسیدن به هر هدف و حل هر مشکل، راهکار و راه حل ارائه میدهد. به کمک دانش و تجربه این افراد، میتوان هم کسب و کاری تازه را به راه انداخت، هم کسب و کارهای موجود را بهبود و ارتقا بخشید.
با تمام این توصیفات و تفاسیر، پیداست که نقش مشاور تجاری تا چه اندازه میتواند در کسب و کار ما، مهم و پررنگ باشد. همانطور که گفتیم، موفقیت و رشد بیزینس ما، تا درصد بالایی، فقط و فقط به حضور این افراد و مهارت و دانش آنان بستگی دارد. این دسته از مشاورین، برای کسب و کار شما بیزینس پلن تهیه میکنند، یا پلن موجود را بهبود میبخشند. یا ممکن است که در مورد مسائل مالی، راهنمای شما باشند. و مهمتر از همه، نقاط قوت و بسترهای رشد را برای شما مشخص میسازند.
مشاور کسب و کار، طیف وسیعی از وظایف و مسئولیتها را به گردن دارد که در بخش بعدی، به آنها خواهیم پرداخت.
وظایف و مسئولیتهای مشاور کسب و کار
وظایف مشاور کسب و کار، بیشتر از هر چیز دیگر، به نیازهای کسب و کاری که در آن فعالیت میکند بستگی دارد. به طور مثال، تولیدکنندهای ممکن است برای عرضه محصول جدیدش به مشاوره نیاز داشته باشد، یا مثلا سازمانی به اصلاح هیئت مدیره و استراتژیهای مدیریتی خود احتیاج داشته باشد؛ در هر یک از این مثالها، وظیفه و مسئولیت های مشاور تجاری، میتواند کاملا متفات باشد.
اما به طور کلی، برخی از وظایف و مسئولیتها، در بین تمامی مشاورین، مشترک هستند.
وظایف مشاور کسب و کار را میتوان اینطور برشمرد:
- تهیه گزارشهایی جامع و کامل از تمامی فرایندهای موجود در کسب و کار و ارائه آن،
- پیشبینی وضعیت هر کسب و کار در آینده و جایگاه آن در بازار،
- ارائه راهکارهایی برا حل مشکلات متداول یا غیرمترقبه در کسب و کار،
- ارائه روشهای تازه برای آزمودن برنامههای تجاری و سپس تهیه گزارش از کارکرد آنها،
- برگزاری کارگاههای تخصصی و کنفرانس برای کارکنان و کارمندان کسب و کار،
- ارتباط نزدیک با مشتریان، مطلع کردن آنها از جدیدترین تغییرات کسب و کار و بهبود خدمات،
- برقراری ارتباط و شبکهسازی با سایر مشاورین کسب و کار،
- مطالعه و بررسی ترندهای تازهای که ممکن است در داخل صنعتی خاص، رواج پیدا کنند،
- پیدا کردن راههای تازه برای تامین مالی کسب و کار و ارائه راهکارهایی برای حفظ نقدینگی و…
طبیعتا همانطور که پیشتر ذکر کردیم، وظایف مشاور تجاری به این موارد محدود نمیشود و میتواند با توجه به هر کسب و کار، بسیار محدودتر، یا بسیار گستردهتر از موارد بالا باشد.
دوره های رایگان دکتر افشین فاتح
اهداف مشاور کسب و کار
مشاور کسب و کار، با مهارتها و تواناییهای خود، وظیفه رشد هر کسب و کار را بر عهده دارد. این افراد، با مدیران و صاحبان کسب و کارهای مختلف همکاری میکنند و طرح تجاری آنها را طراحی کرده یا بهبود میبخشند.
اهداف مشاور تجاری را میتوان اینطور تعریف کرد:
یکی از مهمترین اهداف مشاور کسب و کار، به ارمغان آوردن موفقیتهای مالی و تجاری، یا توسعه و گسترش سازمان در ابعاد مختلف است.
مشاور تجاری هم میتواند خود بخشی از یک مجموعه و کارمند آن باشد، هم اینکه میتواند به صورت فریلنسر یا خویشفرما نیز فعالیت کند؛ اما در هر صورت، هدف و وظیفهی اصلی او، تجزیه و تحلیل کسب و کار بر اساس جایگاه فعلی آن و ارائه راهکار برای بهبود آن جایگاه است.
تفاوت بین مشاور کسب و کار و مربی کسب و کار
اکنون با وظایف و مسئولیت های مشاور کسب و کار و البته اهداف او در دورن سازمان، به خوبی آشنا شدهایم. اما سوالی که ایجاد میشود این است: وظایف این مشاورین، با وظایف مربی کسب و کار (همان بیزینس کوچ) بسیار شبیه به هم هستند؛ آیا نمیتوان این دو را یکی در نظر گرفت؟ تفاوتی در استفاده از هر یک در سازمان وجود دارد؟
در جواب باید گفت که بله، بین مشاور کسب و کار، و مربی کسب و کار یا همان بیزینس کوچ، تفاوتهای بسیاری وجود دارد و نمیتوان یکی را به جای دیگری به کار برد. هرچند که ممکن است وظایف آنها به یکدیگر شباهت داشته باشد؛ اما ماهیت کار هر یک، با هم فرق دارد.
هم مربی کسب و کار، و هم مشاور تجاری، هر دو وظیفه کمک به شما و کمک به رشد سازمان شما را بر عهده دارند. اما تفاوت بارز میان این دو، در روش کار و دیدگاه کاری آنها نهفته است.
مهمترین و بزرگترین هدف و وظیفه بیزینس کوچ:
- کمک به شما و ارتقای مهارتهای شما به عنوان مدیر سازمان است.
- به عبارت دیگر، بیزینس کوچ به جای ماهی دادن، ماهیگیری یادتان میدهد.
اما در عوض، هدف و وظیفه مشاور تجاری این است که:
- خودش به کمک تخصصی که دارد، عنان برخی از امور را بر عهده بگیرد.
- در بیشتر موارد، خودش ماهی را حاضر و آماده به شما تحویل میدهد.
در حالی که بیزینس کوچ شما را برای تبدیل شدن به مدیری بهتر از هر لحاظ آماده میکند، مشاورین کسب و کار با دانش و توانایی و تخصصی که دارد، در بسیاری از موارد خودش یکتنه دل به دریا زده و مدیریت امور را به دست میگیرد و در باقی موارد، با راهنماییهایش، در کنار شما خواهد بود.
انتخاب هر یک از این دو، بیش از هر چیز به نیاز و توانایی خود شما و سازمان شما بستگی دارد.
مهارتهای لازم برای مشاور کسب و کار
طبیعی است که هر مشاور کسب و کار، برای اینکه بتواند وظایف خود را به درستی و تمام و کمال انجام دهد، لازم است که مهارتها و تواناییهای خاصی را دارا باشد. به صورت کلی، میتوان اینطور ادعا کرد که این دسته از مشاورین، باید دانش وسیعی در زمینه اداره امور کسب و کار، و مدیریت بیزینس داشته باشند. به علاوه، باید در زمینه تامین مالی و توسعه اقتصادی نیز مهارتهایی داشته باشند.
هرچند که مهارتهای تخصصی مشاورین کسب و کار، برای فعالیت این افراد در این زمینه لازم است؛ اما در کنار آن، تجربههای عملی و میدانی و حتی تسلط بر مهارت های نرم نیز برای این دسته از افراد، بسیار حیاتی است. حتی بعضا دیده شده که مهارتهای نرم بیشتر از مهارتهای تخصصی مورد توجه کارفرمایان قرار گرفته است.
از جمله مهارت های تخصصی مشاور کسب و کار، میتوان موارد زیر را نام برد:
- توانایی تجزیه و تحلیل هزینه و فایده (Cost and reward)
- مدیریت و تنظیم مجدد پورتفولیو، اسناد و اوراق و بهادار و بدهیهای سازمان
- توانایی انجام تحقیقات کسب و کار و توسعه آن
- انجام تحقیقات بازار
- تجزیه و تحلیل و تعریف نرخ بازده (ROR) و نرخ بازگشت سرمایه (ROI)
- اداره امور جاری در کسب و کار، مدیریت کارمندان و تعریف و لغو وظایف
- توانایی مدلسازی دادهها، برای تفسیر اطلاعات پیچیده در قالب متن، گفتار یا نمودار و…
علاوه بر مهارتهای تخصصی ذکر شده در بالا، مهارتهای تجربی و مهارتهای نرم زیر را نیز میتوان به عنوان توانایی های لازم برای مشاوره کسب و کار، برشمرد:
- توانایی مدیریت و رهبری
- توانایی راهنمایی و ارائه توصیه موثر
- روحیه و توانایی کار تیمی
- مهارتهای حل مسئله
- خلاقیت و نوآوری
- توانایی ارزیابی تحلیلی و…
“مهارت های نرم یا «Soft Skills»، مهارتهایی هستند که در دنیای کسب و کار امروز، بیشتر مورد توجه کارفرمایان قرار میگیرند. این دسته از مهارتها، بیشتر مهارتهای ارتباطی شخص و مهارتهای بینفردی او را شامل میشوند. برای آگاهی بیشتر درباره این دسته از مهارتها، مقالهای که با همین نام نوشتهایم را مطالعه فرمایید.”
فعالیت به عنوان مشاور کسب و کار
فعالیت به عنوان مشاور تجاری و ارائه مشاوره به کسب و کارهای مختلف، در زمره پر درآمدترین مشاغل قرار میگیرد. اما در ازای این درآمد بالا، به طبع تواناییهای بسیاری نیز مورد نیاز است و برای دستیابی به این جایگاه، باید مسیری طولانی را پیمود و سختیهای بسیاری را پشت سر گذاشت.
برای فعالیت به عنوان مشاور کسب و کار، و استخدام در این ردیف شغلی، باید از مراحل زیر گذر کنید:
-
تحصیلات دانشگاهی
برای اشتغال به عنوان مشاور تجاری، حداقل به مدرک لیسانس (کارشناسی) در رشتههایی همچون مدیریت کسب و کار، احتیاج خواهید داشت. برخی از کارفرما ممکن است به مدرک دنبال فوق لیسانس نیز باشند.
-
کارآموزی
بدون شرکت در دورههای کارآموزی و فعالیت عملی، بدون کسب تجربههای میدانی، طبیعتا فعالیت و اشتغال به عنوان مشاور کسب و کار، غیرممکن خواهد بود. کارآموزی نه تنها مهارتهای شما بهبود میبخشد، بلکه میتواند بخشی از سوابق کاری شما را نیز تشکیل دهد.
-
اخذ جواز یا گواهینامه
اخذ گواهینامه فعالیت به عنوان مشاور کسب و کار، ممکن است همیشه ضروری نباشد؛ اما به طبع، وجودش سودمند خواهد بود. محیط کاری خود و صنعتی که میخواهید در آن فعالیت داشته باشید را انتخاب کنید و جواز یا گواهینامههای لازم را کسب نمایید.
-
توسعه مهارتهای مشاوره
برای فعالیت به عنوان مشاوره کسب و کار، تواناییهای فردی و مهارتهای نرم شما، درست به اندازه مهارتهای تخصصی شما اهمیت دارند؛ حتی بیشتر از آن. برای اینکه بتوانید به عنوان یک مشاور نظر هر کارفرمایی را به خود جلب کنید، لازم است حسابی برای بهبود این مهارتهای وقت صرف کنید.
-
اشتغال به عنوان مشاور
در نهایت، بعد از گذراندن مراحل بالا، اکنون شما تمامی ویژگیهای لازم برای اشتغال به عنوان مشاور تجاری را دارا هستید. میتوانید شروع به جستجوی شغل کنید، در شبکههای اجتماعی حرفهای خود را معرفی کنید و در نهایت به عنوان یک مشاور درجه یک، مشغول به کار شوید.
سوالات متداول
مشاور کسب و کار کیست؟
کسی است که با دانش و اطلاعات خود، وضعیت فعلی کسب و کار را تجزیه و تحلیل کرده و برای حفظ بهبود جایگاه ما در بازار و حل مشکلات موجود، نظرات کارشناسانه ارائه میدهد.
وظایف مشاور کسب و کار چیست؟
مشاور تجاری وظایف بسیاری بر عهده دارد. از تحلیل کسب و کار گرفته تا پیش بینی وضعیت آینده، طرح بیزینس پلن، برگزاری وورکشاپ برای کارمندان و بهبود بازدهی آنها، مشاوره مالی و مدیریت منابع، حل مشکلات موجود بر سر راه اهداف و… همگی از وظایف مشاور تجاری هستند.
فرق مشاور تجاری و بیزینس کوچ چیست؟
مشاور تجاری با دانش تخصص خود، به صورت عملی در فرایند کسب و کار دخالت دارد و مدیریت برخی از امور به دست اوست. اما بیزینس کوچ بیشتر مهارتهای مدیریت را به شما یاد میدهد و مستقیما در امور دخالتی ندارد.
مشاور کسب و کار چه مهارتهایی باید داشته باشد؟
علاوه بر مهارتهای تخصصی و تحصیلات آکادمیک، تجریه کاری، کارآموزی و مهارتهای ارتباطی و از همه مهمتر مهارتهای نرم، برای مشاورین کسب و کار الزامی است.
6 پاسخ
دربارهی محیط کاری مشاور کسب و کار و حقوق دریافتیش میشه بیشتر برامون توضیح بدید؟
درود دوست عزیز، همانطور که در مقاله اشاره کردیم، محیط کاری مشاور کسب و کار بسیار متغیر است و بستگی به آن دارد که مشاور در سازمانی استخدام شده باشد، یا اینکه به صورت فریلنسر کار کند. در صورت استخدام در شرکتها، بازه حقوق ماهانه از 3 الی 9 میلیون تومان خواهد بود. طبیعی است که بسته به هر شرکت، این مبلغ ممکن است بسیار افزایش نیز داشته باشد. به علاوه، فعالیت به عنوان فریلنسر هم ممکن است درآمد بالاتری داشته باشد.
مقاله کارآ و جامع بود. لذت بردم؛ تنها سوال پیش اومده برام اینه که چه موقع باید از بیزنس کوچ و چه موقع باید مشاور تجاری استفاده کنیم؟
درود دوست عزیز. همانطور که گفتیم، همه چیز به خود شما و وضعیت فعلی کسب و کار شما بستگی دارد. ابتدا باید نیازها و نقاط قوت و ضعف خود را تا حدود بشناسید. اصلا گاهی ممکن است برای مدیریت کسب و کار، از هر دو به صورت همزمان استفاده شود. اما به صورت کلی، توصیه میشود که کسب و کارهای تازه و جدید، از بیزنس کوچ استفاده کنند.
به نظرم مفیدترین قسمت این مقاله، واقعا همون قسمت تفاوت بیزنس کوچ و مشاور کسب و کار بود. من مترجم هستن و هرچند از دو واژهی متفاوت استفاده میکردم، اما هیچوقت متوجه تفاوتشون نبودم!
درود دوست عزیزو خوشحالیم که به علم شما اندکی اضافه کردیم. در جواب باید بگویم شما تنها نیستید؛ حتی بسیاری از فعالان و متخصصین این حوزه هم شاید به خوبی متوجه تفاوت معنای این دو نباشند. اما همیشه این را به یاد داشته باشید. مشاور تجاری ماهی را حاضر و آماده به شما میدهد، ولی بیزنس کوچ ماهیگیری یادتان میدهد!