- 02188660463
- تهران، خیابان آزادی، خیابان بهبودی
برای درک بهتر مفهوم نیچ مارکتینگ، بیایید اینطور فرض کنیم؛ شما کسب و کاری را به تازگی راه انداخته‌اید و هنوز آنقدر که باید و شاید، رشد نکرده‌اید. هنوز اول راه هستید و حتی ممکن است سرعت پیشرفت‌تان قابل قبول باشد؛ اما در این میان یک مشکل بزرگ وجود دارد. شما در حیطه‌ای که فعالیت می‌کنید که به قول معروف، دست در آن بسیار است. در خدماتی که ارائه می‌دهید، در محصولی که به فروش می‌رسانید، افراد بسیاری فعالیت می‌کنند و به نوعی، رقیب شما محسوب می‌شوند، از آن مهم‌تر، تا حد زیادی نیز از شما قدرتمند‌تر هستند.
محتویات این مقاله
حال راه چاره چیست؟ با این اوصاف، آیا اصلا شانسی برای موفقیت و گسترش بیزینس شما وجود دارد؟ خوشبختانه، جواب این سوال، کاملا مثبت است. در چنین مواردی، به کمک بازاریابی نیچ، می‌توان جای پای خود را در دنیای کسب و کار، حسابی محکم نمود. امروز در این مقاله، دقیقا می‌خواهیم به همین موضوع بپردازیم و با مثال هایی از نیچ مارکتینگ آشنا شویم؛ زیرا این نوع از مارکتینگ، مهم‌ترین راهکار برای رشد بیزینس‌های خُرد و تازه‌کار است.
آموزش انواع بازاریابی و آشنایی با استراتژی‌های آن، در زیر مجموعه‌ی بیزینس کوچینگ قرار می‌گیرد. متخصصان ما در «گروه آموزشی افشین فاتح» می‌توانند با دانش و توانایی خود، مقدمات رشد و توسعه کسب و کار شما را فراهم نمایند.
با ما همراه باشید.
با توجه به مقدمه، تا حدودی می‌توان به مفهوم و معنای نیچ مارکتینگ (Niche Marketing) پی برد. لازم است که بدانیم چه نوع کسب و کارهایی برای نیچ مارکتینگ مناسب هستند.
به زبان ساده، این نوع بازاریابی را می‌توان به این صورت تعریف نمود:
«نوعی از استراتژی بازاریابی که به طور ویژه، تنها با جزیی کوچک از یک بازار بزرگ سر و کار دارد و به مصرف‌کنندگان این بخش خدمات به خصوصی را ارائه می‌دهد.»
حال ماجرای مقدمه را دوباره به یاد آورید. شما یک کسب و کار را به تازگی راه انداخته‌اید، اما سرعت رشد و توسعه‌ی شما، اندک است. شاید اصلا مشتری چندانی هم نداشته باشید؛ دلیلش آن است که برندهای معروف‌تر و بزرگتر، همان خدمات شما را ارائه می‌دهند. در این صورت طبیعی است که شانس شما برای موفقیت، چندان زیاد نباشد.
در چنین حالتی، بازاریابی نیچ به کمک شما می‌آید. شما برای اینکه بتوانید جا پای خود را در چنین بازار بزرگی محکم کنید، باید به سراغ چیزی بروید، که از قبل وجود نداشته. باید خدماتی را ارائه بدهید، که کسی از قبل آن‌ها را ارائه نداده باشد، باید محصولی را در اختیار مشتری بگذارید که قبلا آن را جایی ندیده باشد. باید چیزی را به مشتری بدهید که دقیقا مطابق با نیاز او باشد. اصطلاحا، باید به یک گوشه دنج و خلوت بروید، و به نوعی، یک خلا را پر کنید. به همین دلیل است که این استراتژی را با نام «بازاریابی گوشه ای» یا «بازاریابی جاویژه» نیز می‌شناسند.
این نوع از استراتژی بازاریابی اگرچه جزیی و کوچک به حساب می‌آید، اگرچه تنها برای مشاغل خرد استفاده می‌شود، از جهات بسیاری، مزایای خاص خودش را نیز دارد. به عبارت دیگر، اینکه در یک بازار بزرگ، تنها به پر کردن گوشه‌های خالی توجه نماییم، می‌تواند مزایای زیادی را به همراه داشته باشد.
بگذارید مثالی را مطرح کنم. یکی از بزرگان در خاطرات خود این چنین تعریف می‌کرد: «زمانی که تازه یخچال وارد بازار ایران شده بود، من با تولید پایه‌ی یخچال به ثروت رسیدم.» این حرف، نمونه‌ای کاملا قابل درک، از نیچ مارکتینگ است.
در دنیای امروز، به لطف تجارت اینترنتی، هر کسی قادر است تنها با چند کلیک ساده، به هر چیزی که می‌خواهد دست پیدا کند؛ از شیر مرغ گرفته تا جان آدمیزاد. اما نکته‌ای که اکثرا نادیده گرفته می‌شود، این است مخاطب، در وهله اول تنها به سراغ چیزی می‌رود که دقیقا مطابق با نیازها و خواسته‌هایش باشد. استفاده از موضوع، کلید موفقیت و البته اساس بازاریابی گوشه ای است.
همانطور که در بخش پیشین اندک اشاره‌ای به آن کردیم، یکی از بزرگترین مزایای نیچ مارکتینگ، مزیت‌های رقابتی آن است. می‌دانیم که در این نوع بازاریابی، هدف آن حیطه‌هایی است که بزرگان، قبل‌تر از ما به نپرداخته باشند؛ به عبارت دیگر، این بازاریابی چیزهایی را هدف می‌گیرد که پیشتر، کسی به آن نپرداخته باشد، خدمات و یا محصولی نیز در رابطه با آن، ارائه نداده باشد.
در چنین مواقعی، طبیعی است که رقابت اندک باشد، یا اصلا رقابتی وجود نداشته باشد. در بازاریابی نیچ، هدف ما یک بازار بزرگ بود میلیون‌های مصرف‌کننده نیست؛ پس عملا هیچ برند قدرتمندی (به طور مثال) وجود ندارد. از طرف دیگر، ممکن است شما اولین در نوع خود باشید، پس بدیهی است که ناخودآگاه به یک برند بی‌بدیل تبدیل شوید.
همانطور که در بخش اول اشاره کردیم، بازاریابی گوشه ای را می‌توان بر اساس چند معیار تعریف نمود. می‌دانیم که هر کدام از این معیارهای نامبرده، به نوعی بازار هدف به حساب می‌آیند؛ هر کدام از این معیارها، راهکاری برای یافتن گوشه‌ی بازار هستند. برای اینکه بدانیم چگونه با نیچ مارکتینگ درآمد بالایی داشته باشیم، مطالعه این بخش واجب است.
از میان تمامی مواردی که نام بردیم، این چهار معیار، از باقی پرکاربردترند:
مثال یخچال و پایه‌ی آن را به یاد آورید. همانطور که گفتیم، این مثاله نمونه‌ای بارز از استراتژی نیچ به حساب می‌آید. اما اگر جزیی‌تر به آن بنگریم، می‌توانیم آن را در زیرمجموعه معیار محصول قرار دهیم. انتخاب کالایی که معمولا نادیده گرفته می‌شود (پایه یخچال) به توانایی و خلاقیت شما بستگی دارد.
از دیگر معیارهای انتخاب نیچ مارکتینگ، انتخاب بر اساس موقعیت مکانی است. البته باید توجه داشت که این معیار، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما به هر حال، توضیح آن خالی از لطف نیست.
تصور کنید در یک منطقه، محله، یا شهر، رستوران غذای خانگی بسیار اندک است؛ از طرفی ساکنان نیز برای غذای خانگی، سر و دست می‌شکانند. در چنین موقعیتی، تاسیس یک کیترینگ غذای خانگی، می‌تواند فکری بسیار هوشمندانه باشد.
در این معیار، اساس انتخاب به شاخص‌های جمعیتی باز می‌گردد، شاخص‌های همچون سن، جنسیت، وضعیت تاهل و… به هنگام استفاده از بازاریابی گوشه ای بر اساس این معیار، ما نگاهی به مصرف‌کنندگان خود می‌اندازیم و نیازهایشان را پیدا می‌کنیم. مثلا اگر همه‌ی آرایشگاه‌ها مردانه خدمات اصلاح مو و ریش را ارائه می‌دهند، ما می‌توانیم با تاسیس یک مرکز مراقبت‌های پوستی برای آقایان، مصرف‌کنندگان بسیاری را به خود جلب کنیم.
نهایتا، یکی دیگر از معیارهای انتخاب بازاریابی نیچ، توجه به درآمد افراد و یا از طرف دیگر، توچه به قیمت محصول است. مثلا هدف ما، قشر متوسط جامعه است. پس کالایی را تولید می‌کنیم، یا خدماتی را ارائه می‌دهیم که با سطح درآمد این قشر، همخوانی داشته باشد. در این مورد فرقی نمی‌کند که کالا یا خدمات چه چیزی باشد، بیشتر کیفیت آن مورد توجه قرار می‌گیرد.
برای درک بهتر مفهوم نیچ مارکتینگ، می‌توانیم سه وبسایت ایرانی را نیز معرفی کنیم. این وبسایت‌ها با استفاده از شناسایی گوشه بازار و پر کردن خلا‌ء‌های موجود، توانسته‌اند خود به برندی تازه تبدیل شوند و محصولی را دقیقا مطابق با نیاز مخاطب، به او ارائه دهند.
در سفره و ذائقه ایرانی، ترشیجات جایگاهی ویژه دارند. حال، سازندگان و ایده‌پردازان این سایت، با استفاده از همین نقطه‌ی قوت، کسب و کاری تازه به راه انداخته‌اند و تبدیل به یک برند معتبر شده‌اند. به علاوه، این نمونه، در حقیقت نیچ مارکتینگ بر اساس محصول است.
با پیشرفت هر روزه در نیای مد، جوراب نه فقط یک پاپوش، بلکه قسمتی بسیار مهم از لباس هر فرد به شما می‌رود. جوراب را دیگر می‌توان به چشم یک اکسسوری دید. حال خلاء بازار در این مورد، عدم وجود جوراب‌های طرح‌دار و متفاوت در بازار است. گره ساکس، با پر کردن همین فضای خالی، نمونه نیچ مارکتینگ در ایران به حساب می‌آید.
چنین فروشگاهی، مثال بارز نیچ مارکتینگ بر اساس شرایط افراد است. در این مورد، به جای توجه بر نوع محصول، کاربران محصول هدف قرار گرفته‌اند. از آن‌جایی که معمولا چنین کتاب‌هایی در بازار اندک هستند، پس استفاده از آن می‌تواند ایده‌ی خوبی باشد.
بازاریابی نیچ، دارای پنج مرحله مختلف است. هر کدام از این مراحل را می‌توان مستقل از دیگری در نظر گرفت. به علاوه، می‌توان آن‌ها را راهنمایی برای انتخاب بهترین استراتژی نیز برشمرد.
اولین مرحله برای انتخاب یک استراتژی مناسب در بازاریابی جاویژه، این است که نقاط قوت خود را به خوبی بشناسید. برای این کار لازم است که با دقت، نگاهی به توانایی‌ها، استعدادها و اهداف خود بیندازید. اگر کسب و کاری را راه انداخته‌اید، بنگرید که در کدام بخش آن، از همه بهتر عمل کرده‌اید. بررسی کنید که در کدام بخش از بیزینس خود، موفق‌تر هستید.
به طور مثال، اگر آرایشگر هستید و نقطه‌ی قوت شما در رنگ کردن مو به بهترین شیوه است، احتمالا برای نیچ مارکتینگ، باید توجه خود را بر این مهارت، معطوف نمایید.
اگر در هر حال حاضر کسب و کار خود را راه انداخته‌اید و خدمات یا محصولی را در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهید، این مورد، گزینه‌ی خوبی برای شروع بازاریابی گوشه ای خواهد بود. بررسی کنید که از خدمات یا محصول شما، چه استفاده‌هایی می‌توان کرد. به طور مثال، کمپانی اوبر (همان اسنپ خودمان) علاوه بر جابه‌جایی مسافر، می‌تواند حیوانات خانگی شما، گل و گیاه (به طور ویژه) و یا انواع بارها را نیز جابه‌جا کند.
مخلص کلام این است؛ به دنبال راهی باشید تا بتوانید از محصول خود، استفاده‌های تازه‌ای پیدا کنید. ممکن است حتی فکرش را هم نکنید، اما شاید این استفاده‌ی جدید، نیاز بسیاری از مصرف‌کنندگان را رفع کند. به دنبال خلایی باشید و آن را با خدمات و محصول خود، پر کنید.
توضیح مبحث تحقیق بازار که آن هم زیر مجموعه بیزینس کوچینگ قرار می‌گیرد، خود به مقاله‌ای جداگانه نیازمند است. اما در اینجا، همین بس که به هنگام عرضه کالا یا خدمات خود، لازم است که به نیاز بازار نیز توجه داشته باشید. یکی از مهم‌ترین نکات نیچ مارکتینگ، توجه به خواسته‌ها و نیاز مصرف‌کننده است. حال اگر کالا یا خدمات هراندازه هم که کاربردی باشد، اگر مصرف‌کننده خواهانش نباشد، هیچ موفقیتی برای ما به همراه نخواهد داشت.
علاوه بر مسئله نیاز، تحقیق بازار به شما کمک می‌کند که متوجه شوید آیا در حیطه مورد نظر شما، رقیب یا رقبایی وجود دارند یا خیر. اگر پی بردید که قبلا گوشه‌ای برای خود صاحبی دارد، بهتر است که بی‌خیالش شوید. البته فراموش نکنید که بعد از شناخت رقیب، باید مشتریان او را نیز بررسی کنید. شاید از دل همان بررسی، توانستید تقاضایی جدید کشف نمایید.
در نیچ مارکتینگ، شناخت مخاطب حرف اول را می‌زند. اما شناخت مخاطب، تنها با معیارهایی که در بخش‌های پیشین معرفی کردیم، به هیچ وجه کافی نیست. نیازهای مخاطب را نمی‌توان صرفا با سن و جنس و حرفه و علایق و ارزش‌های او شناسایی کرد، بلکه باید از راه‌های خلاقانه‌تری این کار را انجام داد.
از آن جایی که در بازاریابی جاویژه، بازار هدف کوچک و جمعیت مصرف‌کننده اندک است، باید توجه به مخاطب نیز تا چندین برابر افزایش یابد. رسانه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام، توییتر و حتی تلگرام، وبسایت‌های تبادل نظر، فروم‌ها و… می‌توانند بسترهای مفیدی برای شناخت حداکثری مخاطب باشند. حتی می‌توانید با ترتیب دادن یک نظرسنجی میدانی یا در همین بسترها، هر چه بیشتر نیازهای مخاطب خود را شناسایی کنید. نکته‌ی آخر اینکه، حتی اگر مخاطب چیزی را خواست که به صلاحش نبود، باز هم آن را در اختیارش قرار دهید.
اگر از خود می‌پرسید که چگونه یک بازار را به نیچ تبدیل کنیم، باید بگویم که هم اکنون، با انجام موارد پیشین، میزان زیادی از این راه را طی کرده‌اید. اکنون به خوبی از نیاز مخاطب آگاه هستید و خواسته‌های او را می‌شناسید. حال هدف آن است که یک ارتباط همیشگی با مخاطب خود ایجاد کنید و ارتباط‌های پیشین را نیز تقویت نمایید. باز هم فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی، به کمک شما می‌آیند.
به طور مثال، می‌توانید یک پیج در اینستاگرام بسازید، یا یک کانال تلگرامی درست کنید و همیشه با مخاطب در ارتباط باشید، فیدبک‌های آنان را دریافت کنید و به بهبود محصول خود، کمک کنید. این کار، باعث افزایش وفاداری مشتری، به شما می‌شود. در نهایت، به خاطر بسپارید که دهان به دهان گشتن، تاثیر شگرفی در نیچ مارکتینگ دارد، از آن غافل نشوید و شرایطش را مهیا کنید.
برای آموزش و یا یادگیری بازاریابی نیچ، منابع مختلفی در سرتاسر نت، موجود است. پادکست‌ها، ویدیوهای آموزشی، کلاس‌های آنلاین و حتی و کتب مختلف. در این میان، شاید مطالعه یک کتاب در این زمینه، بهترین نقطه برای آغاز این مسیر طولانی باشد.
خوشبختانه کتاب در مورد نیچ مارکتینگ، بسیار است. اما برای شروع، یک کتاب به خصوص وجود دارد که ما آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم. کتاب (The Long Tail) نوشته «کریس آندرسون» بهترین کتاب برای آشنایی با نظریه‌ی بازاریابی گوشه ای است. در اصل، ایده‌ی این نوع از بازاریابی، برای اولین بار توسط نویسنده همین کتاب مطرح شد و بعدها، مفاهیم آن به کمک متخصصان دیگر، گسترش یافت.
در این کتاب، شما با سرگذشت بازاریابی جاویژه آشنا میشوید، تاریخچه‌ای مختصر از آن می‌خوانید و سپس هرچقدر که پیش بروید، از قوانین، معیارها، و اصول این بازاریابی، اطلاع کسب می‌کنید.
یکی از انواع بازاریابی است که در آن به جای تمرکز بر یک بازار بزرگ و رفع نیاز جمعیت کلان، توجه بر یک بازار کوچک و ارائه خدمات به مصرف‌کنندگان محدود، معطوف است.
به سرمایه‌ی کمتری نیاز دارد، قدرت رقابت شما را افزایش می‌دهد، شناخت مخاطب و ارتباط با او، آسان‌تر است، باعث دیده شدن و برند شدن کسب و کار شما می‌شود.
معمولا کسب و کارهای کوچک و خرد، و یا بیزینس‌های نوپا، برای این بازاریابی، مناسب هستند. زیرا که با ارائه خدماتی که قبلا ارائه داده نشده‌اند، می‌توانند رشد و گسترش پیدا کنند.
برای اینکه بتوانیم بستر مناسبی را برای نیچ مارکتینگ انتخاب کنیم، چهار راهکار پیش رو داریم: اول توجه به محصول مورد نیاز، دوم توجه به موقعیت جغرافیایی، سوم توجه به شاخص‌های جمعیتی و چهارم توجه به درآمد افراد و قیمت محصول.
فرم عضویت در خبرنامه :
با عضویت در خبرنامه از آخرین اخبار آکادمی دکتر افشین فاتح با خبر شوید
دسته بندی ها :
دوره ها :
آخرین مطالب منتشر شده :
برای دریافت جدیدترین اخبار آکادمی دکتر افشین فاتح عضو خبرنامه شوید!
در این وبسایت محتوای تخصصی و علمی که شامل موارد بسیار کاربردی و قابل انعکاس به زندگی واقعی می باشد که در راستای رسیدن به رسالت خود و به صورت رایگان در اختیار مخاطبین و همراهان عزیز قرار می گیرد.
